Narzędzia dla administratora

Linux to system operacyjny, którego najczęściej wykorzystuje się na serwerach. Administracja nim obejmuje jego zarządzanie i konfigurowanie w celu zapewnienia płynnego i bezpiecznego działania. Administrator systemu musi dobrze rozumieć, to czym administruje i narzędzia niezbędne do tego celu. Posiadanie takich jest elementem kluczowym dla każdego kto na poważnie podchodzi do wykonywania swoich obowiązków. Dzięki nim możesz zautomatyzować zadania, rozwiązywać problemy i monitorować wydajność systemu. Na przykład, jeśli potrzebujesz zarządzać wieloma sesjami terminala, GNU Screen i tmux mogą Ci w tym pomóc. Podobnie, jeśli chcesz monitorować procesy systemowe, htop i Nmon zapewniają wgląd w czasie rzeczywistym, gdzie będziesz w stanie sprawdzić użycie procesora i pamięci. Jeżeli chodzi o zarządzanie sieciami, narzędzia takie jak tcpdump i mtr mogą pomóc w analizie ruchu sieciowego i zdiagnozowaniu problemów z nią związanych. A jeśli potrzebujesz przesłać pliki lub wykonać kopię zapasową danych, rsync to narzędzie, które może skutecznie wykonać to zadanie. Narzędzia dla administratora, których używasz, będą zależeć od twoich konkretnych potrzeb i zadań, jakie musisz wykonać. Jednak posiadanie ogólnego zestawu narzędzi może ułatwić i usprawnić pracę. W miarę zdobywania doświadczenia w wykonywaniu codziennych czynności odkrywać będziesz co rusz nowe narzędzia i techniki, które mogą jeszcze bardziej zwiększyć Twoje umiejętności.

 

 

 

 

Narzędzia dla administratora nr 1: GNU Screen (https://www.gnu.org/software/screen/)

Jest to narzędzie do zarządzania wieloma sesjami terminalowymi w jednym oknie. Podczas pracy z Linuksem często musisz otworzyć wiele okien w tym samym czasie. Na przykład może być konieczna jednoczesna praca nad różnymi zadaniami lub dostęp do wielu zdalnych serwerów. Dzięki GNU Screen możesz łatwo organizować i przełączać się między wieloma sesjami terminala.

GNU Screen umożliwia tworzenie wirtualnych terminali, które są podobne do oddzielnych okien w tym samym terminalu. Możesz utworzyć wiele takich terminali i przełączać się między nimi za pomocą skrótów klawiszowych. Może to być szczególnie przydatne, gdy pracujesz zdalnie i musisz zarządzać wieloma sesjami jednocześnie. Kolejną zaletą programu jest to, że umożliwia on odłączanie i ponowne podłączanie sesji terminalowych. Oznacza to, że możesz rozpocząć długotrwałe zadanie w jednej sesji terminala, a następnie odłączyć się od niego, aby pracować nad czymś innym. Później możesz ponownie dołączyć do oryginalnej sesji i wznowić zadanie od miejsca, w którym zostało przerwane.

W celu instalacji tego narzędzia w dystrybucji Debian należy skorzystać z polecenia:

sudo apt install screen

Narzędzia dla administratora nr 2: htop (https://htop.dev/)

Jest to narzędzie do monitorowania procesów systemowych w systemie Linux. Podczas pracy z systemem ważne jest, aby mieć oko na zasoby systemowe, takie jak użycie procesora i pamięci. Dzięki htop możesz uzyskać informacje w czasie rzeczywistym o procesach aktualnie uruchomionych w twoim systemie. Jedną z zalet tego narzędzia jest to, że zapewnia wygodny interfejs do przeglądania procesów systemowych. Dzięki temu znacznie łatwiej jest określić, które procesy zużywają najwięcej zasobów systemowych. Przy pomocy htop możesz sortować procesy według różnych kryteriów, takich jak użycie procesora, użycie pamięci i nazwa procesu. Kolejną zaletą htop jest to, że umożliwia bezpośrednią interakcję z procesami. Na przykład możesz wysłać sygnały do procesu, aby go zatrzymać lub ponownie uruchomić. Możesz także dostosować priorytety procesów i wyświetlić szczegółowe informacje o każdym z nich.

W celu instalacji htop w dystrybucji Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install htop

Narzędzia dla administratora nr 3: Nmon (https://nmon.sourceforge.net/pmwiki.php)

Jest to narzędzie do analizy wydajności systemu w dystrybucjach Linux. Zapewnia szeroki zakres wskaźników wydajności systemu, które mogą pomóc w identyfikacji wąskich gardeł i innych problemów. Niektóre metryki, które zapewnia to narzędzie, obejmują wykorzystanie procesora, użycie pamięci, operacje we/wy dysku, ruch sieciowy i aktywność procesów. Jedną z zalet Nmon jest to, że zapewnia monitorowanie wydajności systemu w czasie rzeczywistym. Oznacza to, że możesz zobaczyć, jak działa system w dowolnym momencie, co może być pomocne podczas próby zdiagnozowania problemów z wydajnością. Kolejną zaletą jest to, że zapewnia łatwy do opanowania interfejs do przeglądania danych dotyczących wydajności systemu. Został on zaprojektowany tak, aby był łatwy do odczytania i zrozumienia, nawet dla osób, które nie mają doświadczenia w analizie wydajności systemu. Oprócz monitorowania w czasie rzeczywistym zapewnia on również historyczne dane dotyczące wydajności. Może to być przydatne do śledzenia wspomnianej wydajności w czasie i identyfikowania trendów w zachowaniu systemu. Ma również możliwość generowania raportów podsumowujących danych dotyczących wydajności systemu. Okazują się one pomocne, gdy trzeba udostępnić je innym osobom.

W celu instalacji narzędzia Nmon w systemie Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install nmon

Narzędzia dla administratora nr 4: tmux (https://github.com/tmux/tmux/wiki)

Jest to narzędzie do zarządzania sesjami terminalowymi w dystrybucjach Linux. Umożliwia tworzenie wielu wirtualnych terminali w jednym oknie. Może to być szczególnie przydatne, gdy musisz zarządzać wieloma sesjami jednocześnie. Jedną z zalet tego narzędzia jest to, że pozwala podzielić okno terminala na wiele paneli. Oznacza to, że możesz mieć jednocześnie widocznych kilka terminali, co ułatwia jednoczesne zarządzanie wieloma zadaniami jednocześnie.

W celu instalacji narzędzia tmux w systemie Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install tmux

Narzędzia dla administratora nr 5: tcpdump (https://www.tcpdump.org/)

Jest to narzędzie do analizy ruchu sieciowego w systemie Linux. Pozwala przechwytywać pakiety sieciowe w czasie rzeczywistym i analizować je w celu zidentyfikowania problemów. Jedną z zalet tcpdump jest to, że zapewnia szczegółowy widok ruchu sieciowego. Przechwytuje wszystkie pakiety, które przechodzą przez interfejs sieciowy. Dzięki czemu możesz je filtrować, aby wyświetlić tylko te, które Cię interesują. To znacznie ułatwia identyfikację problemów z komunikacją sieciową, takich jak porzucone pakiety lub przeciążenie sieci. Kolejną zaletą narzędzia jest to, że zapewnia interfejs wiersza poleceń do przechwytywania i analizowania ruchu sieciowego. Oznacza to, że możesz używać tcpdump w wielu różnych sytuacjach jak na przykład zautomatyzowania zadań związanych z analizą sieci. tcpdump obsługuje szeroką gamę filtrów i opcji. Dzięki temu na przykład możesz filtrować pakiety według adresu IP, protokołu, numeru portu i nie tylko. Możesz także zapisać przechwycone pakiety do pliku do późniejszej analizy.

W celu instalacji narzędzia tcpdump w systemie Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install tcpdump

Narzędzia dla administratora nr 6: rsync (https://rsync.samba.org/)

Jest to narzędzie do wydajnego przesyłania i tworzenia kopii zapasowych plików w dystrybucjach Linux. Wykorzystuje specjalny algorytm do przesyłania tylko różnic między plikami, co czyni go znacznie szybszym niż tradycyjne metody. Jedną z zalet jest to, że można go używać do przesyłania plików przez sieć lub między różnymi katalogami w tym samym systemie. Kolejną zaletą rsync jest to, że obsługuje szeroki zakres opcji i filtrów. Na przykład możesz użyć rsync, aby wykluczyć określone pliki lub katalogi z kopii zapasowej, lub przenieść tylko te pliki, które zostały zmodyfikowane od ostatniej kopii zapasowej. rsync zapewnia sposób na wznowienie przerwanych transferów, co może być pomocne podczas przesyłania dużych plików lub gdy połączenie sieciowe jest zawodne.

W celu instalacji narzędzia rsync w systemie Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install rsync

Narzędzia dla administratora nr 7: ncdu (https://dev.yorhel.nl/ncdu)

Jest to narzędzie do analizy użycia dysku w dystrybucjach Linux. Zapewnia wizualną reprezentację jego wykorzystania, co ułatwia identyfikację plików i katalogów zajmujących miejsce w systemie. Zaletą tego narzędzia jest to, że umożliwia poruszanie się po systemie plików i przeglądanie informacji o wykorzystaniu dysku dla każdego pliku i katalogu. Ułatwia to identyfikację, które pliki i katalogi zajmują najwięcej miejsca w systemie. ncdu tak jak większość omawianego oprogramowania obsługuje szeroką gamę filtrów i opcji. Na przykład można wykluczyć określone pliki lub katalogi, lub wyświetlić informacje o użyciu dysku w różnych jednostkach (takich jak bajty, kilobajty czy też megabajty).

W celu instalacji narzędzia ncdu w systemie Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install ncdu

Narzędzie nr 8: lsof (https://man7.org/linux/man-pages/man8/lsof.8.html)

Jest to narzędzie do wyświetlania otwartych plików i programów, które ich używają. W systemach typu Unix plikami są również gniazda sieciowe i urządzenia. lsof zapewnia sposób sprawdzenia, które procesy mają otwarte wspomniane pliki i połączenia sieciowe. Może być to pomocne przy rozwiązywaniu problemów i monitorowaniu aktywności systemu. Na przykład możesz zobaczyć, do których plików uzyskuje dostęp określony proces lub które połączenia sieciowe są otwarte w twoim systemie. Tak jak większość z narzędzi obsługuje szeroki zakres filtrów i opcji. Na przykład możesz filtrować według identyfikatora procesu, typu pliku lub protokołu sieciowego. lsof to także pomocne narzędzie do rozwiązywania problemów w systemie Linux. Na przykład, jeśli masz problemy z określonym procesem lub aplikacją, możesz użyć lsof, aby zobaczyć, które pliki i połączenia sieciowe są otwarte.

W celu instalacji narzędzia lsof w systemie Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install lsof

Narzędzie nr 9: strace (https://strace.io/)

Jest to narzędzie do śledzenia wywołań i sygnałów systemowych w dystrybucjach Linux. Pozwala zobaczyć, co dzieje się pod maską systemu, śledząc interakcje między procesami a jądrem. Jedną z zalet jest dostarczanie szczegółowych informacji o wywołaniach systemowych i sygnałach. Może to być pomocne przy rozwiązywaniu problemów, zrozumieniu interakcji aplikacji z systemem i identyfikowaniu potencjalnych luk w zabezpieczeniach. Następną zaletą tego narzędzia jest to, że umożliwia filtrowanie według identyfikatora procesu, typu wywołania systemowego lub sygnału. Ułatwia to zawężenie wyników i skupienie się na określonych częściach systemu. strace może być również używany do diagnozowania problemów z wydajnością w dystrybucjach Linux. Śledząc wywołania i sygnały systemowe, możesz zidentyfikować wąskie gardła i brak efektywności w aplikacjach lub procesach systemowych.

W celu instalacji narzędzia strace w systemie Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install strace

Narzędzie nr 10: mtr (https://bitwizard.nl/mtr/)

Jest to narzędzie do diagnostyki sieci, które łączy w sobie funkcjonalność poleceń ping i traceroute. Jedną z zalet mtr jest dostarczanie danych o wydajności sieci w czasie rzeczywistym. W przeciwieństwie do innych narzędzi służących do diagnostyki sieci, które generują statyczne raporty, mtr stale wysyła pakiety do docelowego hosta i wyświetla wyniki w czasie rzeczywistym. Ułatwia to identyfikowanie występujących problemów z siecią i skuteczniejsze ich rozwiązywanie. Kolejną zaletą narzędzia jest to, że zapewnia wizualną reprezentację wydajności sieci. Wyświetla ścieżkę sieciową, czasy odpowiedzi i współczynniki utraty pakietów w formacie graficznym, co ułatwia szybką identyfikację problemów i określenie miejsca ich występowania w sieci. mtr jest również wysoce konfigurowalny, z szeregiem opcji, które pozwalają dostosować rozmiar pakietu, częstotliwość i inne parametry.

W celu instalacji narzędzia mtr w systemie Debian należy wprowadzić polecenie:

sudo apt install mtr

Podsumowanie

Prezentowane narzędzia dla administratora zaliczam jako podstawowy o wszechstronnym zastosowaniu. Twój zestaw może się różnić, choć mam nadzieję, że dzięki temu artykułowi odnajdziesz narzędzie, które wspomoże Cię w codziennych trudnościach. Natomiast z narzędzi, jakich sam jeszcze wykorzystuje, jest to terminator. Działa na podobnej zasadzie co prezentowany tutaj tmux, jednak bardziej przypadł mi do gustu. Nie istnieje idealna lista, a narzędzi jest bardzo dużo. Jednak te, które wymieniłem, moim zdaniem zaliczają się do przydatnych zarówno w domu, jak i w codziennej pracy.

Chcesz wiedzieć więcej na temat administracji? Przeczytaj nasze artykuły, a także weź udział w kursach!